Voor dit interview verlaten we De Kargadoor en gaan per fiets richting De Bilt. Waar komen we terecht? In het woonhuis van Carla, met een groot rood bord van de PvdA in de voortuin en een uitzicht op een weiland in de achtertuin. Net als de Dolle Mina beweging begint dit avontuur ook gewoon in een huiskamer met de zussen Carla en Connie.
Verandering in de samenleving komt uit individuele mensen die wat willen doen aan de problemen die ze om zich heen zien. Als we van voorbeelden uit het verleden willen leren kunnen we geen betere voorbeelden bedenken dan de zussen Carla en Connie. Als jonge vrouwen stonden zij vooraan tijdens de Feministische Golf van de jaren ’60 en ’70. Die beroemde foto van ontblote buiken? ‘’Haha ja, mijn vader heeft toen nog snel de leus op mijn buik geschreven. Carla was een paar maanden zwanger dus die deed deze even niet mee.’’
Gelijke rechten voor mannen en vrouwen lijken anno 2019 een gegeven in Nederland. Toch waren er niet zo heel lang geleden tijden dat vrouwen nog de man nodig hadden om een wasmachine te kopen. ‘’Dat was al afgeschaft voor de Dolle Mina beweging ontstond hoor. Maar dat herinner ik me nog wel’’, aldus Carla. ‘’Je had de handtekening nodig van je man voor dat soort aankopen. Wat ik ook zo erg vond, weet je nog Connie? Mijn buurvrouw had een prima baan maar toen ze ging trouwen moest ze ontslag nemen. Je nam de plek in van een kostwinner dus je werd ontslagen, dat was in 1957. Gelukkig is dat allemaal wel veranderd.’’
Als we vragen hoe de zussen aansluiting vonden bij de Dolle Mina beweging is er eigenlijk geen duidelijk antwoord te vinden. ‘’De tijd was rijp, het begon te leven. Rond 1968 leek onze hele generatie op te staan, zoals bijvoorbeeld tijdens de bezetting van het Maagdenhuis. Vrouwen die betrokken waren bij deze bezetting merkten dat ze ook hier alleen maar in werden gezet voor broodjes smeren, koffie maken en met de mannen naar bed gaan. Dat was hun taak. En daar kwamen we tegen in opstand. Zijn ze helemaal gek geworden?’’
‘’Ook tijdens de bijeenkomsten van Dolle Mina Utrecht in De Kargadoor waren mannen aanwezig. Dolle mina was wel zeker gemengd. En zeker de eerste keer waren mannen geneigd om de baas te zijn. Dat lieten we niet toe natuurlijk. Ze mochten erbij zijn, maar geen leidende rol nemen. Dat we dat even helder hadden, haha! Maar veel mannen zijn echte bondgenoten geweest.’’
De zussen praten honderduit over de acties die Dolle Mina Utrecht voorbereidde in De Kargadoor. Van ‘JezusMina’, de actie waarbij de Dolle Mina’s bij de kerk aanklopten voor een gesprek tot nachtclubs en pornobioscopen binnenvallen om de mannelijke blik eens om te draaien. ‘’We zijn een keer een studentenkoor binnen gevallen. Dat was wel erg leuk, omdat wij hun gingen behandelen zoals zij ons behandelden. Arrogant kijken, naroepen met ‘Kom eens hier jij’, ongemakkelijk staren.’’ Connie: ‘’Maar niet alle acties die we deden waren doordacht. Die keer dat we een pornobioscoop binnenvielen, was wel erg treurig. Mijn man werd vooruitgestuurd om de deur van binnenuit open te maken. Toen we binnen kwamen ging meteen het licht aan en staarden we in de ogen van 15 gastarbeiders. Dat waren allemaal eenzame, alleenstaande mannen die alles hadden achtergelaten en alleen naar Nederland waren gekomen. Toen lieten we die actie maar zitten.’’
Net als De Kargadoor-vrijwilliger Wilbert beaamde, was het een tijd van doen. Carla: ‘’Je kon werkelijk van alles verzinnen. Als je een leuk idee had, doe het. Begin een groep, doe het? We wachtten niet af, we deden gewoon.’’
Na het vuur van de Dolle Mina’s is de beweging, en de betrokken vrouwen, opgegaan in andere initiatieven. Zo ook Carla en Connie, die beiden op hun eigen manier verschil zijn blijven maken voor de samenleving. Carla ging de politiek in terwijl Connie via maatschappelijk werk in vrouwenhulpverlening. ‘’Ja, nu ik er zo over nadenk hebben we allebei op onze eigen manier nog invloed proberen uit te voeren op ongelijkheid.’’ Verschil maken in wetgeving en uitvoering; de zussen zien er geen verschil tussen. ‘’De een kan niet zonder de ander. Ik (Carla) wilde meer verschil maken in het leven van de gewone burger. Dat er ook echt mensen aan het werk konden en dat vrouwen dezelfde rechten, op papier, kregen als mannen. Dat is toch politiek.’’
Connie: ‘’Ik was meer van de groepen. Vrouwen in de overgang, feministische therapiegroepen, vrouwenhulpverlening; je kon het zo gek niet bedenken. Er waren duizenden vrouwengroepen in de jaren ’70. Dat is waar de meeste bewustwording heeft plaatsgevonden. Alle vrouwen gingen zich omdraaien, de ogen gingen open. Maar ook door invloed vanuit regelgeving kwam er verbetering. Vrouwen konden werken door doorlopende dagen op lagere scholen, waar Carla heel hard aan heeft gewerkt. En niet zonder de enige boze reacties van ouders.’’
‘’Dat de beweging anno 2019 nu veel meer multicultureel is, dat vind ik geweldig. Dit wordt ook helder over gecommuniceerd, heel prima. Ik kan me voorstellen dat het voor veel vrouwen ook echt nodig is. Veel vrouwen zitten nog geïsoleerd thuis en kennen de taal vaak niet. Daarom is de samenwerking tussen vrouwenbewegingen en andere organisaties ook belangrijk. Wij werken samen met een organisatie die taalcursussen geeft, zo help je elkaar.’’
Carla: ‘’Het zelfbewustzijn van vrouwen kan wel nog sterker. Dit is mijn plek, dit is mijn recht, punt. Die gelijkwaardigheid zie ik ook graag nog terug in bijvoorbeeld de Europese Unie, waar vooral witte mannen te vinden zijn. Het duurt en duurt en duurt maar, daar kan ik me soms nog best aan ergeren. Mijn man ergert zich overigens net zo hard mee, haha!’’ We krijgen nog een kopje thee ingeschonken. ‘’Ach, we zijn er mee bezig. Dat is het belangrijkst.’’